Co o bocianach wiedzieć należy

BOCIAN BIAŁY

Biotop

Pierwotnie był gatunkiem bardziej związanym z terenami leśnymi. Obecnie zamieszkuje tereny trawiaste, stepy, sawanny, tereny uprawne (często blisko zbiorników wodnych), tereny bagienne, wilgotne lub okresowo zalewane łąki i pastwiska, okolice jezior i laguny. Lubi rozproszone drzewa, na których może gniazdować lub nocować. Występuje głównie na nizinach, rzadko na wyżynach (maksymalnie do 3500 m n.p.m. na Kaukazie). Unika terenów zimnych, o częstych opadach atmosferycznych, obszarów wysoko położonych i o gęstej roślinności (np. trzcinowisk i gęstych lasów). W przeciwieństwie do bociana czarnego nie unika siedzib ludzkich i często gnieździ się nawet w środku wsi lub w małych miastach, przeważnie w rejonach z rozległymi dolinami rzecznymi i wilgotnymi łąkami. Pojawia się na wysypiskach śmieci.

Bociany zimują w południowej Afryce. Drogę długości 8 000 kilometrów przebywa w ciągu czterech miesięcy, pokonując dziennie maksymalnie 200 kilometrów. Podczas lotu wiosłującego wykonuje prawie dwa uderzenia skrzydłami w czasie jednej sekundy.

Charakterystyka

Upierzenie białe z wyjątkiem czarnych lotek i ogona. Nogi i dziób czerwone. Szyja długa, w locie wyciągnięta do przodu. Skóra wokół oczu czarna, tęczówka ciemnobrązowa lub szara. Z uwagi na słabo rozwinięte mięśnie piersiowe częściej posługuje się lotem szybowcowym, czyli wykorzystując powierzchnię swoich skrzydeł i wznoszące, ciepłe prądy powietrzne. Siłą własnych mięśni lata niechętnie i tylko na niewielkie odległości. Ptaki młodociane mają czarny dziób i nogi. Pisklęta są pokryte białym gęstym puchem.

Wymiary

długość ciała 95 – 115 cm
rozpiętość skrzydeł 155 – 220 cm
długość ogona 24 – 26 cm
wysokość ok. 80 cm

Waga

2,3 – 4,4 kg.

Samce są przeważnie nieco większe od samic.

Gniazdo

Gniazdo duże, koliste z warstwowo ułożonych gałęzi, poprzetykanych skośnie witkami. Wyściółka dość obfita ze słomy, torfu, łajna, niekiedy z dodatkiem papieru lub szmat. Średnica zewnętrzna 1,0 –1,5 m; wysokość 0,5 – 1,5 m.

Umiejscowione zwykle na drzewie w bezpośredniej bliskości siedzib ludzkich lub na różnych budowlach ludzkich (dach budynku mieszkalnego lub gospodarczego, w ruinach wysokich budynków, na nieczynnych kominach fabrycznych, pylonach, słupach telegraficznych, stogach). Od lat 70. XX wieku coraz częściej na specjalnych platformach umieszczanych przez człowieka na słupach linii telefonicznych lub energetycznych, w niektórych rejonach jest to najczęstszy sposób lokowania gniazd. W Polsce ponad 60% populacji gniazduje na słupach energetycznych.

Gniazduje pojedynczo lub w luźnych koloniach, gdzie wiele gniazd jest często blisko siebie. Tego samego gniazda ptaki używają przez wiele lat.

Jaja

Różno biegunowe, bardzo mało wydłużone, raczej pękate o barwie białej, lekko przybrudzonej o tępym węższym biegunie. Średnie wymiary 72x54 mm. Składane pod koniec kwietnia w liczbie od 1 do 7.

Wysiadywanie

Jaja składane w odstępach dwudniowych wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres 33-34 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 55-64 dniach; w wieku 70 dni są już prawie samodzielne, lecz dojrzałość płciową uzyskują dopiero po 2 – 7 latach. Najstarszy zaobrączkowany samiec dożył 33 lat i rok wcześniej pomyślnie wyprowadził lęg. W niewoli jeden osobnik dożył 35 lat.

Pożywienie

Bocian jest ptakiem mięsożernym. Żywi się owadami, głównie pasikonikami i chrząszczami, ale również jaszczurkami, wężami, pisklętami i wyjątkowo małymi zającami. W latach obfitujących w myszy i norniki zjada prawie wyłącznie te gryzonie, przez co jest ptakiem pożytecznym z punktu widzenia rolników. Mimo popularnych opowieści bocian biały rzadko je żaby, jeżeli do wyboru ma inne rodzaje pokarmu.
W okresie lęgowym staje się mało wybredny i aby wykarmić szybko rosnące młode łapie każde zwierzę, które jest w stanie połknąć.

Ochrona

Bocian biały nie jest gatunkiem globalnie zagrożonym wyginięciem, chociaż od stu lat znacznie zmniejszył swą liczebność w wielu obszarach północnej i zachodniej Europy (Dania, Szwecja i Włochy).

W Polsce z uwagi na spadającą liczebność gatunek został objęty programem ochronnym koordynowanym  przez Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody "pro Natura" (Program Ochrony Bociana Białego i Jego Siedlisk).